Η πρώτη οδηγία τόσο για τους γονείς που περιμένουν το μωράκι τους, όσο και για εκείνους που πρόσφατα απέκτησαν μωράκι, είναι να ξεκουράζονται όσο μπορούν περισσότερο!
Οι πρώτοι μήνες ζωής είναι ιδιαίτερα απαιτητικοί και η έλλειψη ύπνου αποτελεί κανόνα. Η μητέρα, ειδικά η θηλάζουσα, ασχολείται με τη σίτιση και τη φροντίδα του μωρού σχεδόν αποκλειστικά. Ο πατέρας με την ενεργό συμμετοχή του σε όλες τις διαδικασίες φροντίδας του παιδιού προσφέρει πολύτιμη υποστήριξη. Για τις υπόλοιπες υποχρεώσεις κάθε βοήθεια είναι σημαντική.

Το νεογέννητο παρουσιάζει ορισμένες φυσιολογικές εκδηλώσεις, οι οποίες όμως πολλές φορές προβληματίζουν τους γονείς.
Ρουθουνίζει και φταρνίζεται, χωρίς να σημαίνει ότι “κρύωσε”. Από τη μύτη και το στόμα πολλές φορές ακούγονται περίεργοι ήχοι που οφείλονται στη δόνηση των μαλακών ιστών της περιοχής. Η προληπτική χρήση φυσιολογικού ορού για πλύσεις της μύτης του καλό είναι να αποφεύγεται.
Βγάζει γουλιές μετά το γεύμα (αναγωγές), χωρίς αυτό να σημαίνει συνήθως ότι έφαγε υπερβολικά. Ρέψιμο είναι πιθανό να παρατηρηθεί μετά το γεύμα, αλλά δεν είναι σπάνιο και να μην συμβεί, κυρίως μετά από θηλασμό. Πολλές φορές, συνήθως μετά το φαγητό, αναπνέει πιο γρήγορα. Μπορεί να σφίγγεται και να έχει γκρίνια περιστασιακά, χωρίς αυτό να υποδηλώνει “δυσκοιλιότητα”. Συχνά έχει λόξιγκα, όπως πιθανώς είχε και κατά τη διάρκεια της κύησης, ο οποίος δεν του προκαλεί καμία ενόχληση. Οι κινήσεις των χεριών του είναι απότομες «σαν να τρομάζει» και μπορεί να εμφανίσει σύντομο τρόμο στα άκρα ή το πηγούνι.
Σε μερικά νεογέννητα εμφανίζεται διόγκωση του στήθους, ορμονικής αιτιολογίας. Δεν πρέπει ποτέ να πιέζουμε το στήθος για να υποχωρήσει - σύντομα θα εξαφανιστεί χωρίς καμία παρέμβαση. Επίσης ορμονικής αιτιολογίας και καλοήθης είναι η αποβολή από τον κόλπο βλέννας ή ακόμη και μικρής ποσότητας αίματος που μπορεί να εμφανιστεί στο κοριτσάκια. Η κεφαλή του πέους (βάλανος) των μικρών αγοριών είναι φυσιολογικά καλυμμένη με δέρμα (ακροποσθία). Σε αυτή την ηλικία δηλαδή, η φίμωση είναι αναμενόμενο φαινόμενο και δεν πρέπει να γίνεται προσπάθεια αποκάλυψης της βαλάνου από τους γονείς.

Τις πρώτες λίγες ημέρες ζωής του νεογέννητου φροντίζουμε να τρώει το αργότερο κάθε 3 – 3,5 ώρες, εκτός αν έχει δοθεί άλλη οδηγία από τον παιδίατρο. Σύντομα, όταν βεβαιωθούμε ότι το μωρό τρώει και αναπτύσσεται ικανοποιητικά, το ωράριο ρυθμίζεται ανάλογα με τις απαιτήσεις του. Μετά το γεύμα, κρατάμε το μωρό σε όρθια θέση στον ώμο ή στο στήθος και με απαλά χτυπήματα στην πλάτη προσπαθούμε να το βοηθήσουμε να ρευτεί. Όπως αναφέρθηκε, υπάρχει πιθανότητα να μην ρευτεί και αυτό παρατηρείται συχνότερα σε μητρικό θηλασμό. Αν δεν έχει ρευτεί μετά από 5-10 λεπτά μπορούμε να το βάλουμε να ξαπλώσει.
Αν το μωρό θηλάζει, η μητέρα θα πρέπει να συμβουλευθεί τον ιατρό πριν λάβει κάποιο φάρμακο.
Αν λαμβάνει ξένο γάλα, ελέγχουμε πάντα τη θερμοκρασία του πριν το δώσουμε στο μωρό, ρίχνοντας λίγες σταγόνες στην έσω επιφάνεια του καρπού (όχι στην παλάμη). Όλα τα σκεύη που χρησιμοποιούνται για τη σίτισή του αποστειρώνονται. Η αποστείρωση για φυσιολογικά τελειόμηνα νεογνά συνεχίζεται για τουλάχιστον 3 μήνες.

Ο παιδίατρος μπορεί να συστήσει την παρακολούθηση του βάρους του μωρού. Δεδομένου ότι η ημερήσια πρόσληψη βάρους είναι λίγα γραμμάρια, είναι σημαντικό να εξασφαλίζονται κατάλληλες και συγκρίσιμες συνθήκες: το ζύγισμα πρέπει να γίνεται το πρωί, περίπου την ίδια ώρα, πριν το φαγητό, το βρέφος πρέπει να είναι τελείως γυμνό και η ένδειξη του βρεφοζυγού πριν το ζύγισμα να είναι μηδέν. Η συχνότητα των ζυγισμάτων καθορίζεται από τον παιδίατρο. Πιο συχνό ζύγισμα (πολλές φορές την ημέρα, πριν και μετά τον θηλασμό κ.ο.κ.) προκαλεί περιττό άγχος και πρέπει να αποφεύγεται.
Μπορούμε έμμεσα να εκτιμήσουμε ότι σιτίζεται ικανοποιητικά, αν αλλάζουμε 6-8 πάνες κατά τη διάρκεια του 24ώρου. Στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου ζωής, το βάρος αυξάνεται κατά μέσο όρο 150 - 200 γραμμάρια την εβδομάδα. Αποκλίσεις από αυτά τα δεδομένα πρέπει να αξιολογούνται μόνο από τον παιδίατρο.

Οι κενώσεις του μωρού παρουσιάζουν αναμενόμενα μεγάλη ποικιλία ως προς τη συχνότητα και τα χαρακτηριστικά τους (χρώμα, υφή, σύσταση). Το μικρό βρέφος, ειδικά το θηλάζον, μπορεί να έχει 8-10 κενώσεις ημερησίως (μία κένωση κατά τη διάρκεια κάθε γεύματος ή μετά από αυτό) έως και μία κένωση ανά 3-4 μέρες. Μπορεί να έχουν χρώμα κίτρινο σαν μουστάρδα ή πρασινωπό και να περιέχουν περιστασιακά λίγη βλέννα ή υποκίτρινους κόκκους. Αν παρατηρηθεί πρόσμιξη αίματος πρέπει να ενημερώσετε τον παιδίατρο.

Το μωρό φροντίζουμε να είναι καθαρό και ευδιάθετο πριν τα γεύματα. Πριν από κάθε γεύμα προχωράμε σε αλλαγή της πάνας και καθαρισμό της περιοχής. Καθαρίζουμε με βρεφικό σαπούνι, ξεπλένουμε με άφθονο νερό, στεγνώνουμε πολύ καλά την περιοχή και εφαρμόζουμε λεπτή στρώση κρέμας προστασίας. Η πάνα και η κρέμα πρέπει να εφαρμόζονται σε απολύτως στεγνό δέρμα, γιατί αν εγκλωβιστεί υγρασία ευνοείται η ανάπτυξη δερματικών ερεθισμών. Η χρήση των κοινών υγρών μωρομάντηλων καλό είναι να περιορίζεται μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις.

Το μπάνιο καθαριότητας του μωρού συνήθως προγραμματίζεται το βράδυ, σε ώρα που βολεύει τους γονείς και αποτελεί μέρος της ρουτίνας πριν τον ύπνο. Για το πλύσιμο χρησιμοποιούμε ειδικά βρεφικά προϊόντα καθαρισμού, ξεπλένουμε με άφθονο νερό και φροντίζουμε να μην μείνει καθόλου υγρασία κατά το στέγνωμα. Τα αυτιά τα σκουπίζουμε εξωτερικά με μία πετσέτα. Αν χρησιμοποιούμε μπανιέρα, ελέγχουμε προηγουμένως τη θερμοκρασία του νερού - πρέπει να είναι περίπου στους 37ο C. Η μπανιέρα Tummy Tub βοηθά ορισμένα μωρά να χαλαρώσουν - μπορείτε να την δοκιμάσετε. Αν το πλένουμε κάτω από τρεχούμενο νερό, είμαστε πολύ προσεκτικοί να μην πέσει πάνω του καυτό νερό και προκληθεί έγκαυμα. Τις πρώτες ημέρες ζωής, έως ότου το ομφαλικό κολόβωμα πέσει και η περιοχή επιδερμοποιηθεί, καθαρίζουμε το μωρό τοπικά (βλ. λεπτομέρειες στην επόμενη παράγραφο).

Για την περιποίηση του ομφαλού χρησιμοποιούμε λίγες σταγόνες καθαρού οινοπνεύματος, τις οποίες στάζουμε πάνω στον ομφαλό, 5-6 φορές την ημέρα, μετά την αλλαγή της πάνας, με σκοπό να ξεραθεί. Επίσης, διπλώνουμε την πάνα προς τα έξω, ώστε να μην έρχεται σε επαφή με την περιοχή. Όταν το ομφαλικό κολόβωμα (το υπόλειμμα του ομφαλίου λώρου) τελικά πέσει, συνεχίζουμε να εφαρμόζουμε οινόπνευμα τοπικά για 4-5 επιπλέον μέρες, έως ότου η επιφάνεια, η οποία αρχικά είναι υγρή, στεγνώσει τελείως και σχηματιστεί ξηρή κρούστα (εφελκίδα). Αν το μωρό αντιδρά με κλάμα όταν εφαρμόζουμε το οινόπνευμα, αυτό συμβαίνει συνήθως γιατί κρυώνει τοπικά και όχι γιατί τσούζει από το οινόπνευμα. Όταν το κολόβωμα αρχίζει να αποκολλάται, αποκτά μεγαλύτερη κινητικότητα και μπορεί να παρατηρηθεί αναμενόμενα λίγο αίμα ή έκκριμα στην περιοχή. Όταν πλέον η περιοχή ξεραθεί τελείως και σχηματιστεί εφελκίδα, μπορούμε πλέον να κάνουμε ολόσωμο μπάνιο μέσα σε νερό στη βρεφική μπανιέρα. Μέχρι τότε, το καθαρίζουμε μόνο τοπικά και στη συνέχεια στεγνώνουμε καλά την περιοχή του ομφαλού και εφαρμόζουμε οινόπνευμα. Το κολόβωμα πρέπει να έχει αποσπαστεί (να έχει πέσει) έως την 14η ημέρα ζωής περίπου. Αν καθυστερεί να πέσει, πρέπει να γίνει εκτίμηση από τον παιδίατρο. Αν παρατηρείται αποβολή υποκίτρινου εκκρίματος για μέρες μετά την απόσπαση του κολοβώματος, πρέπει να ενημερώσετε τον παιδίατρο. Άμεση εκτίμηση από τον παιδίατρο είναι αναγκαία στην περίπτωση που παρατηρηθεί ερυθρότητα και οίδημα (πρήξιμο) γύρω από τον ομφαλό.

Συχνά, τα νύχια του μωρού είναι κοφτερά και προκαλούν γρατζουνιές στο πρόσωπό του. Στην αρχή δεν πρέπει να τα κόψουμε, αλλά μπορούμε να τα λειάνουμε με μία λίμα ή να χρησιμοποιήσουμε γάντια. Μετά τις 20-30 μέρες ζωής μπορούμε να τα κόψουμε προσεκτικά και κάθετα με ένα βρεφικό ψαλιδάκι, την ώρα που κοιμάται ή είναι απολύτως ήρεμο, μετά το μπάνιο του για να είναι μαλακά.

Η θερμοκρασία του δωματίου πρέπει να είναι ευχάριστη. Τα μωρά δεν έχουν δυνατότητα καλής θερμορύθμισης, συνεπώς το ίδιο εύκολα μπορεί να «κρυώσουν», αλλά και να ζεσταθούν υπερβολικά. Η θερμοκρασία του χώρου συστήνεται να κυμαίνεται γύρω στους 20-22 βαθμούς για τα τελειόμηνα νεογνά και η υγρασία στο 40-60%. Τους καλοκαιρινούς μήνες στην Ελλάδα η χρήση κλιματιστικού, υπό προϋποθέσεις, κρίνεται αναγκαία.

Τα νεογέννητα είναι αναγκαίο να παραμένουν ζεστά, όμως είναι εξίσου σημαντικό να μην υπερθερμανθούν λόγω υπερβολικού ντυσίματος, ειδικά κατά τη διάρκεια του ύπνου και του θηλασμού. Για να το πετύχουμε αυτό, προτιμάμε να τα ντύνουμε με στρώσεις ρούχων. Με αυτό τον τρόπο προσαρμόζουμε το ρουχισμό ανάλογα με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, αφαιρώντας μία ή περισσότερες στρώσεις όταν μετακινούμαστε σε πιο ζεστό χώρο. Ο γενικός κανόνας που ακολουθείται είναι το ντύσιμο του μωρού με τον ίδιο αριθμό στρώσεων με τους γονείς, προσθέτοντας μία επιπλέον στρώση.
Για τον ύπνο, καλή επιλογή είναι ένας υπνόσακος, με κατάλληλες προδιαγραφές για την ηλικία του μωρού ή μία ζεστή φόρμα. Αν χρησιμοποιείται κουβέρτα, πρέπει να εξασφαλιστεί ότι δεν θα καλύψει το πρόσωπο του μωρού. Περισσότερες πληροφορίες για τον ασφαλή ύπνο των μωρών μπορείτε να διαβάσετε σε σχετικά άρθρα που υπάρχουν στο site του παιδιάτρου.

Ελέγχουμε τη θερμοκρασία του μωρού με την παλάμη μας, στον αυχένα ή στον θώρακά του. Δεν την ελέγχουμε στα χέρια και στα πόδια των βρεφών γιατί αυτά είναι σταθερά πιο κρύα. Η μέτρηση της θερμοκρασίας γίνεται με ηλεκτρονικό θερμόμετρο αποκλειστικά στη μασχάλη, με δέρμα στεγνό. Τα βρέφη έχουν υψηλότερη συγκριτικά θερμοκρασία από τα μεγαλύτερα παιδιά, η οποία μπορεί να φτάσει φυσιολογικά έως τους 37,4ο C και παρουσιάζει διακυμάνσεις στη διάρκεια του 24ώρου. Υψηλή θερμοκρασία ή πυρετός θεωρείται θερμοκρασία άνω των 38ο C.
Προσοχή: τα υδραργυρικά θερμόμετρα δε πρέπει να χρησιμοποιούνται και η κυκλοφορία τους έχει απαγορευτεί.

Η ασφαλέστερη θέση ύπνου για το μωρό είναι σε αποκλειστικά δική του επιφάνεια και στο ίδιο δωμάτιο με τους γονείς για τους πρώτους 6 μήνες. Τοποθετούμε το μωρό για ύπνο πάντα ανάσκελα - ποτέ μπρούμυτα ή στο πλάι. Λεπτομερή άρθρα σχετικά με τον ασφαλή ύπνο υπάρχουν στο site του παιδιάτρου.

Για να βοηθήσουμε το μωρό να φτιάξει πιο εύκολα το ωράριό του, κατά τη διάρκεια της ημέρας καλό είναι να βρίσκεται σε χώρο με φυσικό φως και τους συνηθισμένους θορύβους ακόμη και όταν κοιμάται, ενώ κατά τη διάρκεια της νύκτας η σίτιση και η αλλαγή της πάνας γίνονται με ησυχία, χωρίς μεγάλη αναστάτωση, σε χαμηλό φωτισμό. Πριν τον βραδινό ύπνο καθιερώνουμε μία ρουτίνα που ακολουθούμε σταθερά την ίδια περίπου ώρα. Η ρουτίνα ύπνου μπορεί να περιλαμβάνει το μπάνιο του και το τελευταίο του γεύμα, με ηρεμία και χαλαρωτική μουσική. Αντίθετα, την ημέρα, όταν δεν κοιμάται, επιδιώκουμε να το απασχολούμε και να του μιλάμε συχνά.

Ίκτερος (κίτρινη χροιά στο δέρμα και τα μάτια) παρατηρείται με διαφορετική ένταση σε όλα σχεδόν τα νεογέννητα, είναι συνήθως φυσιολογικός και υποχωρεί προοδευτικά. Αν είναι υψηλός ίσως χρειαστεί παρακολούθηση και έλεγχο τον οποίο θα υποδείξει ο παιδίατρος. Ο μητρικός θηλασμός είναι πιθανό να παρατείνει τον ίκτερο για μερικές εβδομάδες.

To δέρμα του είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο. Για την προστασία του χρησιμοποιούμε ειδικά βρεφικά δερμοκαλλυντικά. Η χρήση γαλακτώματος ενυδάτωσης μετά το καθημερινό μπάνιο καθαριότητας προλαμβάνει την εμφάνιση ερεθισμών και ατοπικής δερματίτιδας. Η απολέπιση (ξεφλούδισμα) που συχνά παρατηρείται τις πρώτες ημέρες ζωής είναι φυσιολογική και δεν υποδεικνύει ξηρό δέρμα.
Τα νεογέννητα μπορεί να εμφανίσουν πολλά διαφορετικά στοιχεία στο δέρμα τους. Πολλά από αυτά οφείλονται σε ορμονικές διακυμάνσεις και υποχωρούν μόνα τους.
Μικρά κόκκινα στοιχεία στο λαιμό ή στο στήθος, που ονομάζονται ιδρώα (δρωτσίλες) εμφανίζονται όταν ζεσταθούν υπερβολικά. Μπλε – μαύρες κηλίδες παρατηρούνται συχνά στο δέρμα των γλουτών ή την οσφύ, συνήθως στα μελαχρινά μωρά. Είναι πιθανό να θεωρηθεί ότι έχουν προκληθεί από χτύπημα, αλλά είναι αθώες και εξαφανίζονται προοδευτικά.
Επίπεδες ερυθρές κηλίδες (επίπεδα αιμαγγειώματα) μπορεί να υπάρχουν στη βάση της μύτης, στα άνω βλέφαρα και στη βάση του τριχωτού στον αυχένα και εξαφανίζονται επίσης. Ερυθρά αιμαγγειώματα που προεξέχουν (σαν φράουλες) μπορεί να υπάρχουν κατά τη γέννηση σε διάφορα σημεία του σώματος. Μετά από ορισμένους μήνες θα αρχίσουν να αποχρωματίζονται κεντρικά και σιγά – σιγά θα υποχωρήσουν. Όταν είναι πολύ μεγάλα σε μέγεθος ή βρίσκονται σε σημεία όπως τα βλέφαρα ή τα χείλη, πιθανώς θα χρειαστεί ειδική αντιμετώπιση.

Η προστασία από τον ήλιο είναι ιδιαίτερα σημαντική για το ευαίσθητο δέρμα του μωρού. Το μωρό δεν πρέπει να εκτίθεται κατευθείαν στον ήλιο, για αυτό πρέπει να βρίσκεται πάντα σε σκιά. Αυτό αφορά σε όλες της ημέρες του χρόνου με ηλιοφάνεια και όχι μόνο στους θερινούς μήνες. Σε κάθε περίπτωση, αποφεύγουμε την κυκλοφορία κατά τις ώρες έντονης ηλιοφάνειας (10 π.μ. έως 4 μ.μ.). Στα μωρά κάτω των 6 μηνών, χρησιμοποιούμε αντιηλιακό με φυσικά φίλτρα, για περιορισμένο χρονικό διάστημα και μόνο στις ακάλυπτες περιοχές του σώματος, το οποίο στη συνέχεια απομακρύνουμε με πλύσιμο. Για την προστασία τους φοράμε ρούχα με πυκνή ύφανση, τα οποία καλύπτουν τη μεγαλύτερη δυνατή επιφάνεια του σώματος, και καπέλο με γείσο και προστασία του αυχένα και των αυτιών.
Στα μωρά άνω των 6 μηνών χρησιμοποιούμε γυαλιά ηλίου με κατάλληλες προδιαγραφές για την ηλικία τους. Κατά τα δύο πρώτα χρόνια ζωής, η χρήση των γυαλιών ηλίου πρέπει να περιορίζεται μόνο στο σύντομο διάστημα κατά το οποίο εκτίθενται στον ήλιο.

Τα μικρά μωρά έχουν μειωμένη ικανότητα αντιμετώπισης των μικροβίων και η εμφάνιση πυρετού ειδικά στην ηλικία κάτω των 3 μηνών δημιουργεί ιδιαίτερη ανησυχία και αναστάτωση. Με βάση αυτό το γεγονός, είναι προτιμότερο κατά τους πρώτους μήνες ζωής το μωρό να μην εκτίθεται σε πολλές κοινωνικές επαφές. Οι κλειστοί χώροι με συνωστισμό αποκλείονται. Σε εξωτερικούς χώρους, τηρώντας τις απαραίτητες προφυλάξεις και αποστάσεις, μπορούμε να κινούμαστε άνετα με το μωρό.
Οι ασυμπτωματικοί ενήλικες και μεγάλα παιδιά του στενού περιβάλλοντος μπορούν βέβαια να επισκεφθούν το μωρό. Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είμαστε με τα νήπια που πηγαίνουν παιδικό σταθμό, γιατί είναι συχνά άρρωστα, μπορεί να μεταφέρουν μικρόβια χωρίς να γίνει αντιληπτό και πολλές φορές η συμπεριφορά τους δικαιολογημένα μπορεί να εκθέσει το μωρό σε αυτά.
Η αντιμετώπιση των μεγαλύτερων αδελφών, ειδικά αν πηγαίνουν παιδικό σταθμό, απαιτεί λεπτό χειρισμό, ώστε να μην νοιώσουν ότι απομακρύνονται από τους γονείς και καλό είναι να συζητηθεί με τον παιδίατρο.

Κάθε άτομο το οποίο θα ασχοληθεί με τη φροντίδα του βρέφους επιβάλλεται να εμβολιαστεί έγκαιρα, τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν έρθει σε επαφή μαζί του, με τα τρία εμβόλια τα οποία συστήνονται και στις έγκυες: το εμβόλιο της γρίπης, του κοκκύτη (Tdap) και προσφάτως του κορωνοϊού. Το ίδιο ισχύει και για τα μεγαλύτερα αδέλφια για τα οποία ενδείκνυται ο εμβολιασμός.

Δεν αφήνουμε ποτέ το μωρό μόνο του σε θέση από την οποία μπορεί να πέσει (κρεβάτι, αλλαξιέρα κ.ά.). Το ένα μας χέρι βρίσκεται πάντα σε επαφή με το μωρό και χρησιμοποιούμε το άλλο χέρι για οτιδήποτε είναι αναγκαίο να γίνει. Αυτό πρέπει να το εφαρμόσουμε από την πρώτη ημέρα προκειμένου να μας γίνει συνήθεια, γιατί κανείς δε γνωρίζει πότε θα μπορέσει να μετακινηθεί τόσο ώστε να πέσει.
Όταν βρίσκεται στην αγκαλιά μας, δεν κρατάμε ποτέ στο άλλο χέρι φλιτζάνι με ζεστό υγρό (π.χ. καφέ) ή αιχμηρό αντικείμενο (π.χ. ψαλίδι, μαχαίρι).
Αντικείμενα τα οποία μπορεί να καταπιεί και να πνιγεί (π.χ. κουμπιά), να τυλιχτούν γύρω από το λαιμό του (π.χ. κορδόνια) ή να εμποδίσουν τη αναπνοή του (π.χ. μαξιλάρια, καλύμματα, πλαστικές σακούλες, μαλακά / χνουδωτά παιχνίδια) πρέπει να απομακρύνονται από κοντά του.
Χαλάκια και μικρά στρωσίδια στο πάτωμα καλό είναι να απομακρυνθούν από τους χώρους που κινείστε με το μωρό στην αγκαλιά (π.χ. δωμάτιο, διάδρομος, μπάνιο), ώστε να μην σκοντάψετε. Να προσέχετε ειδικά όταν ανεβοκατεβαίνετε σκάλες. Κατά τις νυχτερινές ώρες φροντίστε να υπάρχει χαμηλός φωτισμός στα δωμάτια που κινείστε.

Τα μωρά και τα παιδιά κάθε ηλικίας, σε κάθε διαδρομή με το αυτοκίνητο, πρέπει να είναι καθισμένα στο κατάλληλο για την ηλικία τους ειδικό κάθισμα και να είναι συνεχώς δεμένα με ζώνη. Αυτό ισχύει βέβαια και για την πρώτη διαδρομή του νεογέννητου από το μαιευτήριο στο σπίτι (δεν πρέπει να μεταφέρεται “στην αγκαλιά” ή σε καλαθούνα).
Για την σωστή τοποθέτηση και τη χρήση του βρεφικού καθίσματος ακολουθούμε πάντα τις οδηγίες και τις προδιαγραφές του κατασκευαστή. Τοποθετείται στραμμένο αντίστροφα (να κοιτάει προς τα πίσω), στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου, μακριά από ενεργούς αερόσακους. Η μεσαία πίσω θέση, εφόσον είναι εφικτή η σωστή τοποθέτησή του, θεωρείται η ασφαλέστερη. Ποτέ δεν το τοποθετούμε σε μπροστινή θέση όταν υπάρχει ενεργός αερόσακος. Η αντίστροφη θέση του βρεφικού καθίσματος συστήνεται πλέον για το μεγαλύτερο δυνατό χρονικό διάστημα, μέχρις ότου το παιδί φτάσει το υψηλότερο επιτρεπόμενο βάρος ή ύψος με βάση τις οδηγίες του κατασκευαστή.
Απαγορεύεται να αφήσουμε μωρό ή και μεγαλύτερο παιδί μόνο του στο αυτοκίνητο, έστω και για λίγο.

Αν υπάρχει καπνιστής στο σπίτι, η γέννηση του μωρού αποτελεί μία καλή ευκαιρία για να σταματήσει να καπνίζει. Κανείς δεν επιτρέπεται να καπνίζει μέσα στο σπίτι. Το κάπνισμα είναι εξαιρετικά βλαβερό ειδικά για τα μικρά μωρά και έχει σχετιστεί με αιφνίδιο βρεφικό θάνατο. Το μωρό, όταν εκτίθεται στον καπνό του τσιγάρου, έχει αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσει λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, άσθμα, ωτίτιδες, προβλήματα συμπεριφοράς και μειωμένη ευφυΐα.