ΜΘ: η καλή αρχή εξασφαλίζει επιτυχημένη συνέχεια! Οδηγίες για το μαιευτήριο
Το μαιευτήριο είναι σημαντικό να ακολουθεί τις προϋποθέσεις οι οποίες το καθιστούν «φιλικό προς τα βρέφη». Αν αυτό δεν συμβαίνει, οι γονείς μπορούν να ζητήσουν από το προσωπικό να πραγματοποιηθούν ευνοούν τον θηλασμό και αναφέρονται στο παρόν άρθρο. Βέβαια, πολλές φορές δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα για λόγους ιατρικούς, που αφορούν στο νεογνό ή τη μητέρα, για λόγους που αφορούν στο μαιευτήριο ή λόγω επιθυμίας της μητέρας. Αυτό όμως δεν πρέπει να προκαλεί απογοήτευση: σε κάθε περίπτωση, χωρίς άγχος και με την κατάλληλη καθοδήγηση από τον παιδίατρο, υπάρχει η δυνατότητα να εγκατασταθεί με επιτυχία αποκλειστικός μητρικός θηλασμός.
- Επαφή δέρμα με δέρμα μετά τη γέννηση
Αμέσως μετά τη γέννηση, με φυσιολογικό τοκετό ή καισαρική τομή, το νεογνό ιδανικά πρέπει να τοποθετείται πάνω στο γυμνό θώρακα της μητέρας του. Το νεογνό, αφού σκουπιστεί, τοποθετείται πάνω στο θώρακα της μητέρας, καλύπτεται με μία ζεστή κουβέρτα και παραμένει στη θέση αυτή για τουλάχιστον μία ώρα ή μέχρι τον πρώτο θηλασμό. Η επαφή αυτή (skin to skin) το ηρεμεί, ενεργοποιεί τα αντανακλαστικά του και βοηθά στον πρώτο θηλασμό. Του επιτρέπει να αναζητήσει τη θηλή, να αναρριχηθεί προς αυτή (breast crawl) και να ξεκινήσει να θηλάζει. Η πρακτική θεωρείται ως ο ιδανικός τρόπος για την έναρξη του μητρικού θηλασμού και προσφέρει πολλαπλά οφέλη. Έχει παρατηρηθεί ότι τα νεογνά εμφανίζουν καλύτερη αναπνευστική, θερμορυθμιστική και μεταβολική σταθερότητα και μειωμένα επίπεδα stress. Επιπλέον, ο δεσμός μητέρας – παιδιού ισχυροποιείται και ο θηλασμός συνεχίζεται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η επαφή skin-to-skin ιδανικά πρέπει να συνεχίζεται τουλάχιστον για 3 μήνες για τα τελειόμηνα νεογνά και για 6 μήνες για τα πρόωρα (kangaroo care). - Πρώτος θηλασμός εντός της πρώτης ώρας ζωής
Ο πρώτος θηλασμός ιδανικά πρέπει να γίνεται εντός της πρώτης ώρας ζωής, όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη παράγραφο. Αν δεν είναι εφικτός αμέσως μετά τη γέννηση, καλό είναι να πραγματοποιηθεί το συντομότερο δυνατό. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να πραγματοποιηθεί άμελξη με το χέρι εντός της πρώτης ώρας, ώστε να ενεργοποιηθεί η διαδικασία θηλασμού και να συλλεγεί το πύαρ (πρωτόγαλα).
Η άμελξη με το χέρι αποτελεί την καλύτερη εναλλακτική και είναι χρήσιμη μέθοδος για την ενεργοποίηση του θηλασμού κατά τις πρώτες ημέρες ζωής και για την αντιμετώπιση δυσκολιών (π.χ. συμφόρησης) που μπορεί να εμφανιστούν στη διάρκεια της γαλουχίας. Κάθε θηλάζουσα είναι απαραίτητο να γνωρίζει την τεχνική και ο παιδίατρος είναι σε θέση να δώσει τις απαραίτητες οδηγίες. - Συνδιαμονή μητέρας-νεογνού (rooming-in)
Ως συνδιαμονή (rooming-in) εννοείται η παραμονή του βρέφους στο ίδιο δωμάτιο με την μητέρα του, από τη στιγμή της γέννησης του και για όλο το 24ωρο, μέχρι και την έξοδό τους από το μαιευτήριο.
Η συνδιαμονή παρέχει ισχυρά οφέλη στην έναρξη και την εδραίωση του μητρικού θηλασμού και προετοιμάζει καλύτερα τους γονείς στο ρόλο τους. Οι γονείς ενημερώνονται αναλυτικά για τα πλεονεκτήματά που προσφέρει κατά τη διάρκεια της προγεννητικής επίσκεψης και προτρέπονται, εφόσον το επιθυμούν, να την επιλέξουν και να την ζητήσουν στο μαιευτήριο.
Κατά την συνδιαμονή, η μητέρα έχει τη δυνατότητα προσφέρει το στήθος της ανά πάσα στιγμή και να φροντίσει το μωρό της όπως θα κάνει τις επόμενες ημέρες στο σπίτι. Αρχίζει να αναγνωρίζει τις αντιδράσεις και τα σημάδια πείνας και κορεσμού του μωρού και να εξοικειώνεται με αυτό. Το νεογνό αισθάνεται μεγαλύτερη ασφάλεια, ηρεμεί στην αγκαλιά των γονιών του και θηλάζει όποτε θελήσει. Με τη συνδιαμονή μητέρα και νεογνό εξοικειώνονται και αναπτύσσουν δεσμό μεταξύ τους ταχύτερα. - Θηλασμός “κατά απαίτηση”
Κατά την αρχική φάση του θηλασμού ο θηλασμός προσφέρεται χωρίς κανένα πρόγραμμα! Το βρέφος καθορίζει τη συχνότητα και τη διάρκειά του. Η μητέρα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει τα σημάδια πείνας και να προσφέρει το στήθος της όποτε εκείνο το επιθυμεί. Το rooming-in εξασφαλίζει τη δυνατότητα αυτή. Ακολουθώντας αυτή τη λογική, έως ότου εδραιωθεί ο θηλασμός, το μωρό θηλάζει τουλάχιστον 8-12 φορές το 24ωρο, για 10-45 λεπτά, ιδανικά και από τους δύο μαστούς. Μετά την εδραίωση, τα γεύματα μειώνονται σε διάρκεια και σε συχνότητα ανάλογα με τις απαιτήσεις του βρέφους.
Στο μαιευτήριο δίνεται η δυνατότητα να ξεκινήσει ιδανικά ο μητρικός θηλασμός. Οι γονείς προτρέπονται να ζητήσουν την πραγματοποίηση της άμεσης επαφής του νεογνού με το στήθος της μητέρας, του πρώτου θηλασμού άμεσα μετά τη γέννηση και της συνδιαμονής με το νεογνό. Επιπλέον, δίνεται μία πολύ σημαντική ευκαιρία στη μητέρα να θηλάσει κατά απαίτηση του νεογνού, να εξασκήσει την τεχνική της άμελξης και να εξοικειωθεί με τις ανάγκες και την περιποίηση του μωρού.
Δεν πρέπει όμως ποτέ να παραβλέπεται το γεγονός ότι η εδραίωση αποκλειστικού μητρικού θηλασμού μπορεί να επιτευχθεί με την κατάλληλη καθοδήγηση από τον παιδίατρο, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες που έχουν παρουσιαστεί!