Skip to main content

Πώς εξασφαλίζουμε έναν ήσυχο και ασφαλή ύπνο για το μωρό;

18 Οκτωβρίου 2021
Η αντίληψη που υπήρχε στο παρελθόν ότι τα μωρά πρέπει να κοιμούνται μπρούμυτα δεν ισχύει πλέον! Διαβάστε όλες τις οδηγίες για έναν ασφαλή και ήσυχο ύπνο για το βρέφος.

Για πολλά χρόνια, στο παρελθόν, υπήρχε η αντίληψη ότι τα μωρά πρέπει να κοιμούνται μπρούμυτα για να μην πνιγούν. Αυτό όμως δεν ισχύει πλέον: οι μελέτες έχουν αποδείξει ότι η ασφαλής θέση ύπνου είναι η ύπτια (ανάσκελα). Διαβάστε παρακάτω όλες τις σχετικές ισχύουσες οδηγίες σε σχέση με τον ασφαλή ύπνο των μωρών.

Tα μωρά πρέπει να τοποθετούνται για ύπνο πάντοτε σε ύπτια θέση (ανάσκελα), με την πλάτη τους σε ένα σταθερό και όχι μαλακό στρώμα, σε κάθε ύπνο, μικρό ή μεγάλο, τόσο κατά τη διάρκεια της ημέρας, όσο και της νύκτας, από τη γέννησή τους έως τουλάχιστον την ηλικία των 12 μηνών.

Η σχετική οδηγία, η οποία έχει αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν, έχει βασιστεί σε μελέτες που απέδειξαν ότι η ασφαλέστερη θέση για το μωρό είναι η ύπτια. Η οδηγία εφαρμόζεται τόσο στα τελειόμηνα, όσο και στα πρόωρα νεογνά. Η πρηνής θέση (μπρούμυτα) ή η τοποθέτησή τους στο πλάι ενέχει κινδύνους και θα πρέπει να αποφεύγονται. Οι γονείς δεν πρέπει να επηρεάζονται από τη θέση που τοποθετούνται τα νεογνά στο μαιευτήριο στο οποίο βρίσκονται συνεχώς υπό εξειδικευμένη παρακολούθηση. Προσοχή: είναι απαραίτητο οποιοσδήποτε ασχολείται με την φροντίδα του μωρού (νταντά, οικιακή βοηθός, γιαγιά κ.τ.λ.) να ενημερωθεί για την υποχρεωτική τοποθέτηση του μωρού στην ασφαλή ύπτια θέση σε κάθε ύπνο.

Μετά τους 4-6 μήνες ζωής συνήθως, το βρέφος είναι πιθανό να κινηθεί μόνο του στην πλάγια ή την πρηνή θέση κατά τη διάρκεια του ύπνου και πλέον είναι ασφαλές να συνεχίσει τον ύπνο του σε αυτή τη θέση, χωρίς να χρειάζεται να το τοποθετήσουμε εκ νέου στην ύπτια θέση.

Τα μωρά πρέπει πάντοτε να κοιμούνται σε βρεφική κούνια ή λίκνο και ποτέ στο κρεββάτι των γονέων ή σε μαλακές επιφάνειες (π.χ. πολυθρόνα, καναπές, μαξιλάρι ή στρώμα νερού). Αν έχει θηλάσει σε ξαπλωτή θέση στο κρεβάτι των γονέων, μετά το τέλος του θηλασμού θα πρέπει να τοποθετείται ξανά στην κούνια του για ύπνο. Αν αποκοιμηθεί σε καθιστή ή ημικαθιστή θέση π.χ. στο καρότσι, το κάθισμα αυτοκινήτου, τον μάρσιππο ή το ρηλάξ, πρέπει να μεταφερθεί στην κούνια του το συντομότερο δυνατό.

Το κρεβατάκι του μωρού πρέπει να πληροί τις προδιαγραφές ασφαλείας, να έχει ένα εγκεκριμένο, επίπεδο και σταθερό στρώμα και να είναι εντελώς άδειο. Δεν πρέπει να περιέχει οτιδήποτε είναι πιθανό να περιορίσει τις κινήσεις του μωρού ή να εμποδίσει την ελεύθερη αναπνοή του (μαξιλάρια, κουβέρτες, σφήνες, αρκουδάκια, χαλαρά σκεπάσματα κ.τ.λ.). Πρέπει να περιέχει μόνο το στρώμα με το αδιάβροχο κάλυμμά του και το σεντόνι πολύ καλά στερεωμένο κάτω από το στρώμα. Τα σκεπάσματα θα πρέπει να αποφεύγονται - μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατάλληλος ρουχισμός ή υπνόσακος. Το τύλιγμα του μωρού με σεντόνι ή κουβέρτα (φάσκιωμα) είναι ξεπερασμένη τακτική και δεν επιτρέπεται. Αν πρέπει να χρησιμοποιηθεί σκέπασμα υποχρεωτικά, πρέπει να είναι στερεωμένο κατά τέτοιον τρόπο ώστε να μην υπάρχει πιθανότητα να καλύψει το πρόσωπο του μωρού.

Τα καλύμματα στα κάγκελα του κρεββατιού (πάντες) είναι ασφαλές να τοποθετούνται μετά τους 12 μήνες ζωής. Τα παρκοκρέβατα δεν προορίζονται για βρεφικό ύπνο χωρίς τη συνεχή παρακολούθηση από ενήλικα, γιατί δεν πληρούν τις προδιαγραφές ασφάλειας και πρέπει να αποφεύγονται.

Το βρέφος καλό είναι να κοιμάται στο δωμάτιο των γονέων, κοντά αλλά όχι μέσα στο κρεββάτι τους, τουλάχιστον για τους πρώτους 6 μήνες ζωής. Η θερμοκρασία του δωματίου πρέπει να είναι πάντα καλά ανεκτή και το περιβάλλον ελεύθερο καπνού τσιγάρου. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για την αποφυγή υπερβολικής ζέστης, τόσο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες όσο και κατά τους χειμερινούς.

Η θέση του κρεβατιού του μωρού πρέπει να είναι μακριά από πιθανούς κινδύνους, όπως καλώδια ή κορδόνια, πρίζες, μικρού μεγέθους αντικείμενα, ανοικτά παράθυρα, αντικείμενα που μπορεί να πέσουν πάνω του (π.χ. φωτιστικά, λάμπες). Προσοχή: τα ίδια μέτρα ασφάλειας και παρακολούθησης πρέπει να τηρούνται τόσο στο δικό σας σπίτι, όσο και όταν επισκέπτεστε ή φιλοξενείστε σε σπίτια συγγενών ή φίλων.

Αν ο γιατρός συστήσει κλίση στο κρεβάτι του μωρού, ώστε το κεφάλι να είναι σε υψηλότερο επίπεδο από τον κορμό, σε περίπτωση πχ. γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης, ανασηκώνεται η μεριά της κεφαλής με ανύψωση των ποδιών του κρεβατιού. Ποτέ δεν χρησιμοποιούμε μαξιλάρια ή πετσέτες κάτω από το στρώμα.

Κατά τη διάρκεια του ύπνου, καλό είναι να προσφέρεται πιπίλα στο μωρό, εφόσον την δέχεται. Αν θηλάζει αποκλειστικά, την προσφέρουμε αφού εδραιωθεί ο θηλασμός, συνήθως μετά τις πρώτες 4 εβδομάδες ζωής. Η πιπίλα πρέπει να πληροί τις προδιαγραφές, να είναι κατάλληλη για την ηλικία του, να μην φέρει την παραμικρή αλλοίωση και να αντικαθίσταται τακτικά (κάθε 2 μήνες). Η πιπίλα δεν πρέπει να κρεμιέται ποτέ σε κορδόνι γύρω από το λαιμό του παιδιού. Είναι πραγματικότητα ότι μερικά μωράκια δεν κοιμούνται στην ύπτια θέση το ίδιο ήρεμα και βαθιά όπως στην πρηνή θέση. Μπορεί να είναι ανήσυχα ή να κλαίνε πιο εύκολα. Οι έρευνες δείχνουν ότι αυτή ακριβώς η απουσία απολύτως ήσυχου και αδιατάρακτου ύπνου προστατεύει από το Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου (SIDS). Τα μωρά τα οποία έχουν τοποθετηθεί μπρούμυτα για ύπνο, κοιμούνται βαθύτερα, ανταποκρίνονται δυσκολότερα στους ήχους, εμφανίζουν μειωμένη κινητικότητα και είναι πιο δύσκολο να ξυπνήσουν. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά πιστεύεται ότι θέτουν σε μεγαλύτερο κίνδυνο τα βρέφη για SIDS. Αν το μωρό είναι ανήσυχο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πιπίλα για να το παρηγορήσουμε και να το κάνουμε να ηρεμήσει, η χρήση της οποίας έχει συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο SIDS.

Τα νεογέννητα αρχικά δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσουν τη μέρα από τη νύχτα. Για να τα βοηθήσουμε να προσαρμοστούν και να φτιάξουν το ωράριό τους, θα πρέπει κατά τη διάρκεια της ημέρας να είναι σε φωτεινό δωμάτιο, με θόρυβο (μουσική, ομιλίες ή άλλες δραστηριότητες), χωρίς να γίνεται προσπάθεια να γίνεται ησυχία, ακόμη και όταν κοιμούνται. Αντίθετα, κατά τη διάρκεια της νύχτας, θα πρέπει όλες οι διαδικασίες (τάισμα, άλλαγμα κ.τ.λ.) να πραγματοποιούνται χωρίς μεγάλη φασαρία, σύντομα και σε χαμηλό φωτισμό (για να διευκολύνονται οι κινήσεις των γονιών).

Το μωρό κοιμάται όση ώρα έχει ανάγκη χωρίς περιορισμούς. Δεν υπάρχει λόγος να υπολογίζονται οι ώρες ύπνου – οι γονείς πάντα θεωρούν ότι το μωρό δεν κοιμάται αρκετά!

Για την αποφυγή πρόκλησης ασυμμετρίας στο κεφάλι του μωρού (πλαγιοκεφαλία) θα πρέπει να αλλάζετε φορά στο σώμα του μωρού στο κρεββάτι κάθε εβδομάδα, ώστε στην προσπάθειά του να βλέπει και να επικοινωνεί να αναγκάζεται να γυρνάει το κεφάλι του σε διαφορετική κατεύθυνση. Να αλλάζετε συχνά τη θέση του κεφαλιού κατά τον ύπνο, χωρίς όμως ποτέ να χρησιμοποιείτε μαξιλάρια για να το πετύχετε. Μειώστε τον χρόνο που περνά με το κεφάλι του σε επίπεδες επιφάνειες: όταν δεν κοιμάται, να το κρατάτε συχνά στην αγκαλιά σας ή να το βάζετε συχνά μπρούμυτα (πάντοτε υπό παρακολούθηση). Επίσης, καλό είναι να ενημερώσετε τον παιδίατρό σας, αν το μωρό κοιμάται κατά προτίμηση με το κεφάλι γυρισμένο στη μία μεριά κατά τους πρώτους 3 μήνες ζωής.

Το βρέφος είναι απαραίτητο να τοποθετείται και να παραμένει σε πρηνή θέση (μπρούμυτα) όταν είναι ξύπνιο και επιτηρείται από ενήλικα, σε καθημερινή βάση και για αρκετή ώρα (tummy time). Αυτό βοηθά στην αποφυγή της πλαγιοκεφαλίας και την ενδυνάμωση των μυών του αυχένα και της ράχης.

Ακολουθώντας όλες τις οδηγίες πετυχαίνουμε έναν ασφαλή ύπνο για το μωρό. Είναι σημαντικό να υποδείξουμε τον τρόπο.

Πρέπει να ακολουθούμε σε κάθε ύπνο τις οδηγίες αυτές ώστε το μωρό μας να κοιμάται με ασφάλεια. Επιπλέον, θα πρέπει να κάνουμε τις σωστές υποδείξεις σε όλους όσους ασχολούνται με τη φροντίδα του και να τους πείσουμε ότι δεν είναι επικίνδυνο να πνιγεί το μωρό όταν να κοιμάται ανάσκελα!